ئەمڕۆ رۆژی جیهانی ئایدزە و نەتەویەكگرتوەكانیش ئاشكرایدەكات نزیكەی ٤٠ ملیۆن توشبوی ئایدز لە جیهاندا هەیە.
بەپێی نوێترین ئاماری بەرنامەی هاوبەشی نەتەوەیەكگرتوەكان بۆ بەرەنگاربونەوەی ئایدز، لە جیهاندا ٣٩ ملیۆن و ٩٠٠ هەزار توشبونی ڤایرۆسی ئایدز هەیە كە زۆرینەیان لە باشور و رۆژهەڵاتی ئەفریقان.
نەتەوەیەكگرتوەكان رایگەیاندووە بەهۆی پێشكەوتنی تەندروستیی و هۆشیاریی خەڵكەوە، توشبوون بە ڤایرۆسی ئایدز لە ساڵی ٢٠١٠-ەوە تا ئێستا بە رێژەی ٣٩٪ كەمیكردووە.
بە پێی ئەو ئامارانەی كە بڵاویان كردوەتەوە، هەر یەكە لە ئەفغانستان، میسر، فیجی، فیلیپین، پاپوا گینێی نوێ و سعودیە رێژەی توشبون بە ڤایرۆسی ئایدز لە وڵاتەكەیان پێچەوانەی جیهان بە رێژەی ١٠٠٪ یان دوو هێندە بەرزبووەتەوە.
ساڵی رابردوش لە هەرێمی كوردستان ٧٢ توشبوی ئایدز تۆمار كرا كە زۆرینەیان كەسانی بیانیبوون.
پزیشکێکی سلێمانی لە تاقیکردنەوەیەکدا پلەی یەکەمی لەسەر ئاستی عیراق بەدەستهێنا و بەڕێوەبەرایەتی گشتی تەندروستی سلێمانیش دەڵێت: " ئەمە سەلمێنەری ئەوەیە کە ئاستی فێرکاری لە سەنتەری سلێمانی لەبواری نەشتەرگەری یورۆلۆجی لە ئاستێکی باڵادایە".
بەڕێوەبەرایەتی گشتی تەندروستی سلێمانی لە راگەیەندراوێکدا کە لە هەژماری فەیسبوک بڵاویکردووەتەوە، رایگەیاندووە: "(د. فەرمان محمد فرج) کە خوێندکاری بۆردی عیراقی و پزیشکی بەڕێوەبەرایەتی گشتی تەندروستی سلێمانی بوو توانی پلەی یەکەم لەسەر ئاستی عیراق بەدەستبهێنێت لە تاقیکردنەوەی کۆتایی پسپۆڕی نەشتەرگەری یورۆلۆجی (گورچیلە و میزەڕۆ )".
لە راگەیەندراوەکەشدا هاتووە: ئەمە سەلمێنەری ئەوەیە کە ئاستی فێرکاری لە سەنتەری سلێمانی لەبواری نەشتەرگەری یورۆلۆجی لە ئاستێکی باڵادایە و ساڵانە پزیشکانی سلێمانی لە ریزی پێشەوەی دەرچووانی ئەو بوارەن لە بوردەکانی کوردی و عیراقی و عەرەبی و بوونەتە جێی شانازی بۆ شاری سلێمانی بەگشتی و بەڕێوەبەرایەتی گشتی تەندروستی سلێمانی.
ئەمڕۆ رۆژی جیهانی ئایدزە و نەتەویەكگرتوەكانیش ئاشكرایدەكات نزیكەی ٤٠ ملیۆن توشبوی ئایدز لە جیهاندا هەیە.
بەپێی نوێترین ئاماری بەرنامەی هاوبەشی نەتەوەیەكگرتوەكان بۆ بەرەنگاربونەوەی ئایدز، لە جیهاندا ٣٩ ملیۆن و ٩٠٠ هەزار توشبونی ڤایرۆسی ئایدز هەیە كە زۆرینەیان لە باشور و رۆژهەڵاتی ئەفریقان.
نەتەوەیەكگرتوەكان رایگەیاندووە بەهۆی پێشكەوتنی تەندروستیی و هۆشیاریی خەڵكەوە، توشبوون بە ڤایرۆسی ئایدز لە ساڵی ٢٠١٠-ەوە تا ئێستا بە رێژەی ٣٩٪ كەمیكردووە.
بە پێی ئەو ئامارانەی كە بڵاویان كردوەتەوە، هەر یەكە لە ئەفغانستان، میسر، فیجی، فیلیپین، پاپوا گینێی نوێ و سعودیە رێژەی توشبون بە ڤایرۆسی ئایدز لە وڵاتەكەیان پێچەوانەی جیهان بە رێژەی ١٠٠٪ یان دوو هێندە بەرزبووەتەوە.
ساڵی رابردوش لە هەرێمی كوردستان ٧٢ توشبوی ئایدز تۆمار كرا كە زۆرینەیان كەسانی بیانیبوون.
پزیشکێکی سلێمانی لە تاقیکردنەوەیەکدا پلەی یەکەمی لەسەر ئاستی عیراق بەدەستهێنا و بەڕێوەبەرایەتی گشتی تەندروستی سلێمانیش دەڵێت: " ئەمە سەلمێنەری ئەوەیە کە ئاستی فێرکاری لە سەنتەری سلێمانی لەبواری نەشتەرگەری یورۆلۆجی لە ئاستێکی باڵادایە".
بەڕێوەبەرایەتی گشتی تەندروستی سلێمانی لە راگەیەندراوێکدا کە لە هەژماری فەیسبوک بڵاویکردووەتەوە، رایگەیاندووە: "(د. فەرمان محمد فرج) کە خوێندکاری بۆردی عیراقی و پزیشکی بەڕێوەبەرایەتی گشتی تەندروستی سلێمانی بوو توانی پلەی یەکەم لەسەر ئاستی عیراق بەدەستبهێنێت لە تاقیکردنەوەی کۆتایی پسپۆڕی نەشتەرگەری یورۆلۆجی (گورچیلە و میزەڕۆ )".
لە راگەیەندراوەکەشدا هاتووە: ئەمە سەلمێنەری ئەوەیە کە ئاستی فێرکاری لە سەنتەری سلێمانی لەبواری نەشتەرگەری یورۆلۆجی لە ئاستێکی باڵادایە و ساڵانە پزیشکانی سلێمانی لە ریزی پێشەوەی دەرچووانی ئەو بوارەن لە بوردەکانی کوردی و عیراقی و عەرەبی و بوونەتە جێی شانازی بۆ شاری سلێمانی بەگشتی و بەڕێوەبەرایەتی گشتی تەندروستی سلێمانی.
زانایانی ڕووسیا توانیان بگەن بە دۆزینەوەیەک زانستی بۆ چارەسەرکردنی هەوکردنی مێشک کە پێشتر نەبووە، ئەمەش بە دەستکەوتێکی پزیشکی ناوازە دادەنرێت.
ماکسیم خاسناتینۆڤ، سەرۆکی توێژەران لە سەنتەری زانستی ڕووسیا بۆ تەندروستی خێزانی لە شاری "ئیرکوتسک"، ڕایگەیاند؛ لە چوارچێوەی ئەو توێژینەوانەی ئەنجاممان داوە بۆ پەرەپێدانی دەرمانێکی نوێ بە مەبەستی چارەسەرکردنی "هەوکردنی مێشک" کە نەخۆشییەکە بەهۆی ڤایرۆسێکی گواستراوەوە دروست دەبێت.
دەرمانەکە لە ڕووەکی "هلیلج کابلی" دروستکراوە، کە ئەم جۆرە بەرهەمە سروشتیانە کە لە سیستەمی پزیشکی وڵاتانی ئاسیادا بەکاردەهێنرێت، کە لە ڕێگەییەوە پێکهاتەیەکی دژە هەوکردنیان دۆزیوەتەوە کە دەکرێت کۆنترۆڵی هەوکردنی پەردەی مێشک بکات.
لە درێژەی هەواڵەکەشدا کە لە مالپەڕی سی ئێن ئێندا بڵاوکراوەتەوە، بەر لە بەکارهێنانی دەرمانەکە لە پلاندایە چەند تاقیکردنەوەیەکی لەسەر ئەنجامبدرێت بەمەبەستی سەلامەتی لە بەکارهێنانیدا ئەمەش لە کاتێکدا ئەم دەرمانە لە ئێستادا تاکە دەرمانە بۆ چارەسەرکردنی هەوکردنی مێشک بەردەست بێت، بەڵام ئەم چارەسەرە تایبەتمەندییەک جیای دەکاتەوە ئەوەش شێوازی هەڵگرتنیەتی کە تەنیا دەتوانرێت لە پلەی گەرمی نێوان ٤ بۆ ٨ پلەی سەدیدا هەڵبگیرێت.
ئەندامێکی لیژنەی دارایی لە ئەنجومەنی نوێنەران بە كوردسات نیوزی رایگەیاند، حكومەتی هەرێم رۆژانە ٣٠٠ هەزار بەرمیل نەوتی بەرهەم هێناوە و نازانرێت داهاتەكەی چی لێهاتووە، پێویستە دیوانی چاودێری لێپرسینەوەی دارایی بكات.
موعین كازمی ئەندامی لیژنەی دارایی لە ئەنجومەنی نوێنەران وتیشی، حكومەتی فیدراڵ داوادەكات داتابەیسێكی روون بۆ ٧٠٠ هەزار فەرمانبەری مەدەنی و پێشمەرگە هەبێت، بەڵام ئەو لیستەی هەرێم ناردویەتی ناوی دووبارە و دوو موچە و ناوی ناڕاستیشی تێدایە، ئەوەش حاڵەتێكی بێ متمانەیی دروستكردووە.
باسی لەوەشکردووە، دەبێت لێپرسینەوەی دارایی هەبێت لەلایەن چاودێریی داراییەوە بۆ ئەوەی متمانە لەنێوان هەردوولادا هەبێت.
ئاماژەی بەوەشکردووە، "پێم وایە ساڵی داهاتوو رێککەوتنێک دەبێت بۆ هەناردەکردنەوەی نەوت بە ٤٠٠ هەزار بەرمیل نەوت لە رۆژێکدا و لەژێر دەسەڵاتی کۆمپانیای سۆمۆ، لەگەڵیشیدا وەزارەتی نەوتی عێراق چاودێر دەبێت بەسەر پڕۆسەی هەناردەکردنی نەوت و رێگە لە بەقاچاغبردنی دەگرێت، لەبەرامبەریشدا حکومەتی فیدڕاڵ پابەند دەبێت بە ناردنی موچە و شایستە داراییەکانی ٧٠٠ هەزار فەرمانبەری هەرێم لەکاتی خۆیدا".
ئەو ئەندامەی لیژنەی دارایی دەشڵێت، رەوا نییە هەزاران كەس لە هەرێم بە پلەی وەزیر موچە وەردەگرن.
بریكاری وەزارەتی دارایی عیراق رایگەیاند، كۆتایی ئەم هەفتەیە موچەی مانگی 11ـی موچەخۆرانی هەرێم خەرجدەكرێت و بەزووترین كاتیش دەستدەكرێت بە دابەشكردنی موچەكان.
رێباز حەملان بریكاری وەزارەتی دارایی عیراق لە روونكردنەوەیەكدا بڵاویكردەوە، دوای گفتوگۆیەكی زۆر لەنێوان بەغداد و هەولێر و پێداچوونەوە بە بودجەی تەرخانكراوی هەرێم، بە هەوڵی هەردوولا توانراوە، موچەی مانگی 10 لەلایەن عیراقەوە خەرخبكرێت كە بڕی 761 ملیار دینارە، كۆتایی ئەم هەفتەیەش موچەی مانگی 11 خەرجدەكرێت كە نزیكەی 759 ملیار دینارە.
ئەوەشی خستەڕوو، گواستنەوەیەك لە بودجەی تەرخانكراوی هەرێم دەكرێت بۆ پڕكردنەوەی بەشێكی كورتهێنانی موچەی فەرمانبارانی هەرێم، چونكە هەرێم مانگانە پێویستی بە 996 ملیار دینارە بۆ دابەشكردنی موچە.
رێباز حەملان دەشڵێت، ئەمڕۆ لیستی موچەی مانگی 12ـی فەرمانبەرانی هەرێم رادەستی وەزارەتی دارایی عیراق كراوە بۆ وردبینیكردن و بەزووترین كاتیش دەست بە دابەشكردنی مووچەكان دەكرێت.
ئەندامێکی لیژنەی دارایی لە ئەنجومەنی نوێنەران بە كوردسات نیوزی رایگەیاند، حكومەتی هەرێم رۆژانە ٣٠٠ هەزار بەرمیل نەوتی بەرهەم هێناوە و نازانرێت داهاتەكەی چی لێهاتووە، پێویستە دیوانی چاودێری لێپرسینەوەی دارایی بكات.
موعین كازمی ئەندامی لیژنەی دارایی لە ئەنجومەنی نوێنەران وتیشی، حكومەتی فیدراڵ داوادەكات داتابەیسێكی روون بۆ ٧٠٠ هەزار فەرمانبەری مەدەنی و پێشمەرگە هەبێت، بەڵام ئەو لیستەی هەرێم ناردویەتی ناوی دووبارە و دوو موچە و ناوی ناڕاستیشی تێدایە، ئەوەش حاڵەتێكی بێ متمانەیی دروستكردووە.
باسی لەوەشکردووە، دەبێت لێپرسینەوەی دارایی هەبێت لەلایەن چاودێریی داراییەوە بۆ ئەوەی متمانە لەنێوان هەردوولادا هەبێت.
ئاماژەی بەوەشکردووە، "پێم وایە ساڵی داهاتوو رێککەوتنێک دەبێت بۆ هەناردەکردنەوەی نەوت بە ٤٠٠ هەزار بەرمیل نەوت لە رۆژێکدا و لەژێر دەسەڵاتی کۆمپانیای سۆمۆ، لەگەڵیشیدا وەزارەتی نەوتی عێراق چاودێر دەبێت بەسەر پڕۆسەی هەناردەکردنی نەوت و رێگە لە بەقاچاغبردنی دەگرێت، لەبەرامبەریشدا حکومەتی فیدڕاڵ پابەند دەبێت بە ناردنی موچە و شایستە داراییەکانی ٧٠٠ هەزار فەرمانبەری هەرێم لەکاتی خۆیدا".
ئەو ئەندامەی لیژنەی دارایی دەشڵێت، رەوا نییە هەزاران كەس لە هەرێم بە پلەی وەزیر موچە وەردەگرن.
بریكاری وەزارەتی دارایی عیراق رایگەیاند، كۆتایی ئەم هەفتەیە موچەی مانگی 11ـی موچەخۆرانی هەرێم خەرجدەكرێت و بەزووترین كاتیش دەستدەكرێت بە دابەشكردنی موچەكان.
رێباز حەملان بریكاری وەزارەتی دارایی عیراق لە روونكردنەوەیەكدا بڵاویكردەوە، دوای گفتوگۆیەكی زۆر لەنێوان بەغداد و هەولێر و پێداچوونەوە بە بودجەی تەرخانكراوی هەرێم، بە هەوڵی هەردوولا توانراوە، موچەی مانگی 10 لەلایەن عیراقەوە خەرخبكرێت كە بڕی 761 ملیار دینارە، كۆتایی ئەم هەفتەیەش موچەی مانگی 11 خەرجدەكرێت كە نزیكەی 759 ملیار دینارە.
ئەوەشی خستەڕوو، گواستنەوەیەك لە بودجەی تەرخانكراوی هەرێم دەكرێت بۆ پڕكردنەوەی بەشێكی كورتهێنانی موچەی فەرمانبارانی هەرێم، چونكە هەرێم مانگانە پێویستی بە 996 ملیار دینارە بۆ دابەشكردنی موچە.
رێباز حەملان دەشڵێت، ئەمڕۆ لیستی موچەی مانگی 12ـی فەرمانبەرانی هەرێم رادەستی وەزارەتی دارایی عیراق كراوە بۆ وردبینیكردن و بەزووترین كاتیش دەست بە دابەشكردنی مووچەكان دەكرێت.
فەرمانگەی میدیا و زانیاری حکومەتی هەرێم رایدەگەیەنێت، تاوەکو ئێستا نزیکەی ٢٠٠ ملیۆن لیتر نەوتی سپییان دابەشکردووە، بەوپێیەش تاوەکو ئێستا ٩٩٥ هەزار و ٣٢٥ خێزان نەوتی سپییان وەرگرتووە.
فەرمانگەی میدیا و زانیاری حکومەتی هەرێم لە راگەیەنراوێکدا بڵاویکردەوە، پرۆسەی دابەشکردنی نەوتی سپی بە نرخی پاڵپشتیکراو بەردەوامە و تاوەکو ٥ـی١٢ـی ٢٠٢٤، لە سەرجەم پارێزگا و ئیدارە سەربەخۆکان، ١٩٩ ملیۆن و ٦٧ هەزار لیتر نەوتی سپی دابەشکراوە.
ئاماژەی بەوەشکردووە، لە پارێزگای هەولێر ٦٧ ملیۆن و ١٧٠ هەزار لیتر نەوتی سپی واتە رێژەی لە (٨١٪) نەوت دابەشکراوە، لە ئیدارەی سەربەخۆی سۆران ١٧ ملیۆن و ٤٠٧ هەزار و ٤٠٠ لیتر واتە رێژەی لە ( ٩٨.٥٪) نەوت دابەشکراوە، لە پارێزگا و ئیدارە سەربەخۆکانی سلێمانی بڕی ٧١ ملیۆن و ٤٧٣ هەزار و ٤٠٠ لیتر واتە لە (٦٧٪)ـی نەوت دابەشکراوە، لە پارێزگای هەڵەبجە بڕی ٤ ملیۆن و ٣٧٨ هەزار لیتر واتە لە ( ٧١٪) نەوتی سپی دابەشکراوە، لە پارێزگای دهۆک ٣٠ ملیۆن و ٧٤٢ هەزار و ٦٠٠ لیتر واتە لە (٦٨.٥٪)ـی نەوت دابەشکراوە و لە ئیدارەی سەربەخۆی زاخۆش بڕی ٧ ملیۆن و ٨٩٥ هەزار و ٤٠٠ لیتر (٦١٪) نەوتی سپی دابەش کراوە.
فەرمانگەکە دەشڵێت، ئێستا بڕی ٢٣٠ ملیۆن و ١٦٤ هەزار و ٢٧٦ لیتر نەوتی سپی دابینکراوە و بەسەر پارێزگا و ئیدارە سەربەخۆکاندا دابەشکراوە.
دەشڵێت، پشکی پارێزگای هەولێر و ئیدارەی سەربەخۆی سۆران لەو بڕەی کە دابینکراوە ٨٥ ملیۆن و ٢١٦ هەزار و ٩٥٣ لیترە، پشکی پارێزگاکانی سلێمانی و هەڵەبجە ٩٩ ملیۆن و ١٨٢ هەزار و ٣٢٢ لیترە و پشکی پارێزگای دهۆک و ئیدارەی سەربەخۆی زاخۆش ٤٥ ملیۆن و ٧٦٥ هەزار و یەک لیترە.
فەرمانگەی میدیا و زانیاری ئەوەشی روونکردووەتەوە، لە کۆی ٢٣٠ ملیۆن و ١٦٤ هەزار و ٢٧٦ لیتر نەوتی سپی دابینکراو بۆ پارێزگا و ئیدارە سەربەخۆکان بڕی ١٩٩ ملیۆن و ٦٧ هەزار لیتر نەوتی سپی کە دەکاتە لە (٧٤٪) نەوتی سپی دابینکراو دابەشکراوە.
روسیا رادەستكردنی بەشار ئەسەد رەتدەكاتەوە و دەڵێت، "میوانی روسیایە و لە شوێنێكی سەلامەتە".
سێرگی ریابكۆڤ جێگری وەزیری دەرەوەی روسیا ئاماژەی بەوەكرد، روسیا بەشێوەیەكی سەلامت بەشار ئەسەدی سەرۆكی پێشووی سوریا گواستوەتەوە ناو وڵاتەكەی لە كاتی رووخانی دەسەڵاتەكەیدا.
وتیشی، ئەسەد سەلامەتە و نازانێت چی لێ بەسەردێت لە داهاتوودا، لەلایەن چەند وڵاتێكەوە تۆمەتبار كراوە و هەوڵدراوە وڵاتەكەی هاوشێوەی عیراق و لیبیای لێ بێت.
جێگری وەزیری دەرەوەی روسیا راشیگەیاند، روسیا هیچ رێككەوتنێكی نییە بۆ ئەوەی ئەسەد رادەست بكات، چونكە مۆسكۆ ئەندامی دادگای باڵای تاوانەكان نییە.
بەهۆی بۆردومانی توركیاوە بەنداوی تشرین لە سنووری مەنبەج لەكاركردن وەستا، هەسەدەش كوژرانی زیاتر لە ١٠٠ ئەندامی گروپە چەكدارەكانی راگەیاند، ئیدارەی خۆبەڕێوەبەری رۆژئاوای كوردستانیش داوا لە كۆمەڵگەی نێودەوڵەتی دەكات دژی هێرش و بۆردومانی توركیا بوەستێتەوە.
میدیاكانی رۆژئاوای كوردستان بڵاویانكردەوە، بەهۆی بۆردومانی سوپای توركیاوە بەنداوی تشرین لە مەنبج لەكاركردن وەستا، لەگەڵ ئەوەشدا لەسەر بەنداوەكە پێكدادانی قورس لەنێوان هەسەدە و گروپەكانی سەر بە توركیا بەردەوامە.
ئاماژە بەوەشكراوە، شەڕڤانانی هەسەدە لە پردی قەرەقۆزاخی سەر بە كانتۆنی فورات فڕۆكەیەكی بێ فڕۆكەوانی توركیایان خستۆتەخوارە، زیاتر لە ١٠٠ ئەندامی گروپە چەكدارەكان كوژراون.
"سوپای توركیا و گروپە چەكدارەكانی لایەنگری خۆی، لە دوێنێوە هێرشەكانیان بۆ سەر دەوروبەری پردی قەرەقۆزاخی كانتۆنی فورات و كۆبانێ و مەنبج چڕكردووەتەوە و بە پشتیوانی فڕۆكەی بێفڕۆكەوان هەوڵیانداوە لە پردەكە بپەڕنەوە، بەڵام شەڕڤانان گورزی قورسیان لێوەشاندوون".
هاوكات ئیدارەی رۆژئاوای كوردستان لە راگەیەنراوێكدا داوا لە كۆمەڵگەی نێودەوڵەتی و هێزە كاریگەرەكانی توركیا دەكات، هەڵوێستێكی توند بەرانبەر هێرشەكانی توركیا رابگەیەنن و كاربكەن بۆ پاراستنی هاووڵاتیان دژی هێرشەكانی توركیا كە هەرەشە لە ئاسایشی ناوچەكە دەكات.
ئیدارەی رۆژئاوای كوردستان جەختیشدەكاتەوە لەسەر بەرگریكردن لە خاك و هاووڵاتیان و رووبەڕووبوونەوەی هێرشەكانی توركیا.
نێردەی نەتەوەیەكگرتوەكان لە سوریا دەڵێت، دەرهێنانی تەحریر شام لە لیستی تیرۆر ئەگەرێكی بەهێزە، روسیاش بە نیازە تاڵیبان لە لیستی تیرۆر دەربهێنێت.
گیر پیترسۆن، نێردەی تایبەتی نەتەوەیەكگرتوەكان بۆ سوریا رایگەیاند، تەحریر شام لە بەدەستەوەگرتنی دیمەشقی پایتەخت بە تەنها نییە و گروپی چەكداریی هاوشێوەی ئەو هەیە بەڵام ئەگەری بەهێز هەیە ئەو گروپە لە لیستی تیرۆر لابرێت.
وتیشی، پێویستە جیهان دوای نۆ ساڵ پێداچونەوە بە هێنانەدەرەوەی تەحریر شام لە لیستی تیرۆر بكات چونگە ئەو گروپە هەنگاوی باشی ناوە بۆ دەرهێنانی لە لیستی تیرۆر.
نێردەی نەتەوەیەكگرتوەكان ئاماژەی بەوەش كردوە، كە ئەگەر زۆربەی پێكهاتەكان لە حكومەتی داهاتوی سوریادا بەشدارییان پێنەكرێت ئەگەری سەرهەڵدانی جەنگ لە ناو گروپە چەكدارییەكاندا پەرەدەستێنێت.
هاوكات، ئاژانسی ئینتەر فاكسی روسی بڵاویكردەوە، روسیا نزیكە لەوەی دان بە حكومەتی تاڵیبان لە ئەفغانستان بنێت و ئەو گروپە لە لیستی تیرۆر لاببات و ئەنجومەنی دۆماش پاڵپشتی ئەو هەنگاوە دەكات.
روسیا رادەستكردنی بەشار ئەسەد رەتدەكاتەوە و دەڵێت، "میوانی روسیایە و لە شوێنێكی سەلامەتە".
سێرگی ریابكۆڤ جێگری وەزیری دەرەوەی روسیا ئاماژەی بەوەكرد، روسیا بەشێوەیەكی سەلامت بەشار ئەسەدی سەرۆكی پێشووی سوریا گواستوەتەوە ناو وڵاتەكەی لە كاتی رووخانی دەسەڵاتەكەیدا.
وتیشی، ئەسەد سەلامەتە و نازانێت چی لێ بەسەردێت لە داهاتوودا، لەلایەن چەند وڵاتێكەوە تۆمەتبار كراوە و هەوڵدراوە وڵاتەكەی هاوشێوەی عیراق و لیبیای لێ بێت.
جێگری وەزیری دەرەوەی روسیا راشیگەیاند، روسیا هیچ رێككەوتنێكی نییە بۆ ئەوەی ئەسەد رادەست بكات، چونكە مۆسكۆ ئەندامی دادگای باڵای تاوانەكان نییە.
بەهۆی بۆردومانی توركیاوە بەنداوی تشرین لە سنووری مەنبەج لەكاركردن وەستا، هەسەدەش كوژرانی زیاتر لە ١٠٠ ئەندامی گروپە چەكدارەكانی راگەیاند، ئیدارەی خۆبەڕێوەبەری رۆژئاوای كوردستانیش داوا لە كۆمەڵگەی نێودەوڵەتی دەكات دژی هێرش و بۆردومانی توركیا بوەستێتەوە.
میدیاكانی رۆژئاوای كوردستان بڵاویانكردەوە، بەهۆی بۆردومانی سوپای توركیاوە بەنداوی تشرین لە مەنبج لەكاركردن وەستا، لەگەڵ ئەوەشدا لەسەر بەنداوەكە پێكدادانی قورس لەنێوان هەسەدە و گروپەكانی سەر بە توركیا بەردەوامە.
ئاماژە بەوەشكراوە، شەڕڤانانی هەسەدە لە پردی قەرەقۆزاخی سەر بە كانتۆنی فورات فڕۆكەیەكی بێ فڕۆكەوانی توركیایان خستۆتەخوارە، زیاتر لە ١٠٠ ئەندامی گروپە چەكدارەكان كوژراون.
"سوپای توركیا و گروپە چەكدارەكانی لایەنگری خۆی، لە دوێنێوە هێرشەكانیان بۆ سەر دەوروبەری پردی قەرەقۆزاخی كانتۆنی فورات و كۆبانێ و مەنبج چڕكردووەتەوە و بە پشتیوانی فڕۆكەی بێفڕۆكەوان هەوڵیانداوە لە پردەكە بپەڕنەوە، بەڵام شەڕڤانان گورزی قورسیان لێوەشاندوون".
هاوكات ئیدارەی رۆژئاوای كوردستان لە راگەیەنراوێكدا داوا لە كۆمەڵگەی نێودەوڵەتی و هێزە كاریگەرەكانی توركیا دەكات، هەڵوێستێكی توند بەرانبەر هێرشەكانی توركیا رابگەیەنن و كاربكەن بۆ پاراستنی هاووڵاتیان دژی هێرشەكانی توركیا كە هەرەشە لە ئاسایشی ناوچەكە دەكات.
ئیدارەی رۆژئاوای كوردستان جەختیشدەكاتەوە لەسەر بەرگریكردن لە خاك و هاووڵاتیان و رووبەڕووبوونەوەی هێرشەكانی توركیا.
نێردەی نەتەوەیەكگرتوەكان لە سوریا دەڵێت، دەرهێنانی تەحریر شام لە لیستی تیرۆر ئەگەرێكی بەهێزە، روسیاش بە نیازە تاڵیبان لە لیستی تیرۆر دەربهێنێت.
گیر پیترسۆن، نێردەی تایبەتی نەتەوەیەكگرتوەكان بۆ سوریا رایگەیاند، تەحریر شام لە بەدەستەوەگرتنی دیمەشقی پایتەخت بە تەنها نییە و گروپی چەكداریی هاوشێوەی ئەو هەیە بەڵام ئەگەری بەهێز هەیە ئەو گروپە لە لیستی تیرۆر لابرێت.
وتیشی، پێویستە جیهان دوای نۆ ساڵ پێداچونەوە بە هێنانەدەرەوەی تەحریر شام لە لیستی تیرۆر بكات چونگە ئەو گروپە هەنگاوی باشی ناوە بۆ دەرهێنانی لە لیستی تیرۆر.
نێردەی نەتەوەیەكگرتوەكان ئاماژەی بەوەش كردوە، كە ئەگەر زۆربەی پێكهاتەكان لە حكومەتی داهاتوی سوریادا بەشدارییان پێنەكرێت ئەگەری سەرهەڵدانی جەنگ لە ناو گروپە چەكدارییەكاندا پەرەدەستێنێت.
هاوكات، ئاژانسی ئینتەر فاكسی روسی بڵاویكردەوە، روسیا نزیكە لەوەی دان بە حكومەتی تاڵیبان لە ئەفغانستان بنێت و ئەو گروپە لە لیستی تیرۆر لاببات و ئەنجومەنی دۆماش پاڵپشتی ئەو هەنگاوە دەكات.
